ΒΙΒΛΙΟ ΜΑΘΗΤΗ
ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 1
Οι πρώτοι χριστιανοί: δυσκολίες και περιπέτειες
Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (El Greco), Πεντηκοστή, μουσείο Prado, Μαδρίτη
Διαβάζουμε την εικόνα της Πεντηκοστής
Στην εικόνα της Πεντηκοστής βλέπουμε τους Αποστόλους συγκεντρωμένους στο υπερώο*. Είναι χωρισμένοι σε δύο ομάδες και κάθονται σε ημικύκλιο. Στην κορυφή βρίσκονται οι Απόστολοι Πέτρος και Παύλος. Δίπλα τους, αντίστοιχα, ο Ευαγγελιστής Λουκάς και ο Ευαγγελιστής Μάρκος. Στη συνέχεια, οι υπόλοιποι Απόστολοι κατά σειρά ηλικίας, με τους πιο νέους στην ηλικία να κλείνουν το ημικύκλιο. Τα πρόσωπα όλων είναι ήρεμα, με γλυκιά έκφραση και με βλέμμα στοχαστικό. Επειδή θα διδάξουν στα πέρατα της οικουμένης, κρατούν ειλητάρια** και ο Απόστολος Παύλος ένα βιβλίο. Στο κέντρο του ημικυκλίου, παρατηρούμε ότι υπάρχει μια κενή θέση ανάμεσα στον Πέτρο και στον Παύλο. Είναι η θέση του Χριστού, που είναι η κεφαλή της Εκκλησίας. Στο επάνω μέρος της εικόνας, μέσα σε χρυσό φόντο, εικονίζεται ο ουρανός. Απ’ αυτόν δώδεκα ακτίνες που καταλήγουν σε γλώσσες φωτιάς κατεβαίνουν προς τους Αποστόλους. Στο κέντρο και κάτω από το ημικυκλικό κάθισμα των Αποστόλων, βλέπουμε τη
μορφή ενός γέροντα βασιλιά με στέμμα, που κάθεται σε ένα σκοτεινό μέρος και συμβολίζει τον κόσμο. Στα χέρια του κρατάει ένα λευκό ύφασμα μέσα στο οποίο υπάρχουν δώδεκα ειλητάρια, που συμβολίζουν όλες τις φυλές και τους λαούς της γης, όπου οι Απόστολοι θα κηρύξουν τον λόγο του Θεού. Είναι έντονη η αντίθεση ανάμεσα στο πάνω μέρος της εικόνας, στο οποίο κυριαρχεί το φως της Πεντηκοστής και στο σκοτάδι του κάτω μέρους, το οποίο συμβολίζει τον κόσμο της άγνοιας, πριν τον ερχομό του Χριστού.
______________________________________________________________________________________________________________________________
* Το υπερώο ήταν ένα ιδιωτικό διώροφο σπίτι. Σ’ αυτό έγινε ο Μυστικός Δείπνος, η επιφοίτηση του Αγίου
Πνεύματος και η ίδρυση της πρώτης Εκκλησίας (Πράξ. 2).
** Ειλητάριο: Είδος βιβλίου από περγαμηνή, πάπυρο ή χαρτί, τυλιγμένο γύρω από έναν άξονα.
ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ Ε΄(ΣΕΛ: 62)
Στην εικόνα της Πεντηκοστής βλέπουμε τους Αποστόλους συγκεντρωμένους στο υπερώο*. Είναι χωρισμένοι σε δύο ομάδες και κάθονται σε ημικύκλιο. Στην κορυφή βρίσκονται οι Απόστολοι Πέτρος και Παύλος. Δίπλα τους, αντίστοιχα, ο Ευαγγελιστής Λουκάς και ο Ευαγγελιστής Μάρκος. Στη συνέχεια, οι υπόλοιποι Απόστολοι κατά σειρά ηλικίας, με τους πιο νέους στην ηλικία να κλείνουν το ημικύκλιο. Τα πρόσωπα όλων είναι ήρεμα, με γλυκιά έκφραση και με βλέμμα στοχαστικό. Επειδή θα διδάξουν στα πέρατα της οικουμένης, κρατούν ειλητάρια** και ο Απόστολος Παύλος ένα βιβλίο. Στο κέντρο του ημικυκλίου, παρατηρούμε ότι υπάρχει μια κενή θέση ανάμεσα στον Πέτρο και στον Παύλο. Είναι η θέση του Χριστού, που είναι η κεφαλή της Εκκλησίας. Στο επάνω μέρος της εικόνας, μέσα σε χρυσό φόντο, εικονίζεται ο ουρανός. Απ’ αυτόν δώδεκα ακτίνες που καταλήγουν σε γλώσσες φωτιάς κατεβαίνουν προς τους Αποστόλους. Στο κέντρο και κάτω από το ημικυκλικό κάθισμα των Αποστόλων, βλέπουμε τη
μορφή ενός γέροντα βασιλιά με στέμμα, που κάθεται σε ένα σκοτεινό μέρος και συμβολίζει τον κόσμο. Στα χέρια του κρατάει ένα λευκό ύφασμα μέσα στο οποίο υπάρχουν δώδεκα ειλητάρια, που συμβολίζουν όλες τις φυλές και τους λαούς της γης, όπου οι Απόστολοι θα κηρύξουν τον λόγο του Θεού. Είναι έντονη η αντίθεση ανάμεσα στο πάνω μέρος της εικόνας, στο οποίο κυριαρχεί το φως της Πεντηκοστής και στο σκοτάδι του κάτω μέρους, το οποίο συμβολίζει τον κόσμο της άγνοιας, πριν τον ερχομό του Χριστού.
______________________________________________________________________________________________________________________________
* Το υπερώο ήταν ένα ιδιωτικό διώροφο σπίτι. Σ’ αυτό έγινε ο Μυστικός Δείπνος, η επιφοίτηση του Αγίου
Πνεύματος και η ίδρυση της πρώτης Εκκλησίας (Πράξ. 2).
** Ειλητάριο: Είδος βιβλίου από περγαμηνή, πάπυρο ή χαρτί, τυλιγμένο γύρω από έναν άξονα.
ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ Ε΄(ΣΕΛ: 62)
Οι περιοδείες του Αποστόλου (κάνε κλικ ΕΔΩ)
Τόποι λατρείας των πρώτων χριστιανών
Κάνε κλικ στην εικόνα για δεις πληροφορίες για τις κατακόμβες.
Κάνε κλικ στην εικόνα για να δεις Το βιβλίο των χριστιανικών συμβόλων σε παραστάσεις στις κατακόμβες